Η πικρή ζωή της Aretha Franklin -Η αδυναμία στο αλκοόλ το φαγητό και τις υπερμεγέθεις γούνες

Το «μαύρο διαμάντι» της soul, τραγουδούσε για σεβασμό, έρωτα, σπαραγμό, προδοσία, θλίψη και απώλεια. Τα είχε ζήσει όλα. Και επιβίωσε.

Θρύλος. Ντίβα. «Βασίλισσα της Soul» -και των ρεκόρ: 44 υποψηφιότητες για Grammy, 18 βραβεία, πωλήσεις δίσκων που ξεπερνούν τα 75 εκατομμύρια αντίτυπα. Ήταν η πρώτη γυναίκα που μπήκε στο Rock and Roll Hall of Fame και η μοναδική, Αμερικανίδα τραγουδίστρια της οποίας η φωνή χαρακτηρίστηκε «εθνικό αγαθό». Τραγούδησε στην κηδεία του Martin Luther King. Σε γήπεδα, στάδια, μεγάλα concert halls, σε σκοτεινά, πνιγηρά υπόγεια. Σε εκκλησίες, Και στις ορκωμοσίες τριών Αμερικανών προέδρων. Ήταν, όπως ειπώθηκε, «μια εκπληκτική μαύρη γυναίκα σε έναν κόσμο λευκών αντρών». Έφυγε από τη ζωή, στις 16 Αυγούστου, ύστερα από μια γενναία μάχη με τον καρκίνο.

Kάποιες βιογραφίες της, παλιές ή καινούργιες -και ιδίως οι απαγορευμένες, όπως το περίφημο «Respect: The Life of Aretha Franklin» του David Ritz- φέρνουν στο φως την πικρή, μυστική ζωή της ντίβας. Σκαλίζουν τα σκάνδαλα και ανασύρουν τις «αμαρτίες» της -και φαίνεται πως είχε πολλές. «Αμαρτίες», που σχετίζονταν με τα παιδιά, τους συντρόφους της, την ενδοοικογενειακή βία, τις βουλιμικές της τάσεις, την μάχη της με το αλκοόλ.

ΟΙ «ΠΕΡΙΕΡΓΕΣ» ΕΦΗΒΙΚΕΣ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΕΣ

Κόρη ενός γοητευτικού Βαπτιστή πάστορα και ιεροκήρυκα και μιας ταλαντούχας πιανίστριας, η Aretha μεγάλωσε μέσα στο gospel circuit, χωρίς μητέρα - η μητέρα της, κουρασμένη από τις απιστίες του άντρα της, τον εγκατέλειψε νωρίς και πέθανε, πριν καν η μικρή κλείσει τα δέκα.

Την αντικαθιστούσαν οι πρόθυμες φίλες, οι εξυπηρετικές γειτόνισσες, οι «θείες» που μπαινόβγαιναν στο σπίτι της και διαγωνίζονταν για την προσοχή του C.L Franklin. Και η ίδια η Αretha έγινε για πρώτη φορά μητέρα σε -σκανδαλωδώς- νεαρή ηλικία. Δύο μήνες πριν κλείσει τα 13 έφερε στον κόσμο ένα αγόρι, που το ονόμασε Clarence. Στις βιογραφίες της, ως πατέρας του παιδιού αναφέρεται ο Donald Burk -ένα αγόρι που γνώριζε από το σχολείο. Φήμες, ωστόσο, επιμένουν πως η μικρή, υπήρξε θύμα αποπλάνησης του τραγουδιστή και συνεργάτη του πατέρα της Sam Cook. Ή ακόμα, πως είναι πιθανόν να βιάστηκε από τον ίδιο τον γονιό της. Δύο χρόνια αργότερα, γέννησε άλλο ένα γιό -πάλι εκτός γάμου- τον Edward. Κι αυτός, όπως και ο Clarence, πήρε το δικό της επίθετο.

Τα δυό αγόρια της, (όπως και τα άλλα δύο που θα αποκτούσε στην συνέχεια), μεγάλωσαν μακριά από την Αretha με τη φροντίδα της γιαγιάς της, Rachel και της αδελφής της, Εmma. Η ίδια, τα έβλεπε σπάνια, καθώς δούλευε πολύ, ξενυχτούσε, κοιμόταν στη διάρκεια της ημέρας και ταξίδευε διαρκώς.

ΑΛΚΟΟΛ, ΒΟΥΛΙΜΙΑ ΚΑΙ ΞΥΛΟ

Η φιλοδοξία της να πετύχει ως τραγουδίστρια, την οδήγησε την αγκαλιά ενός άντρα που είχε την φήμη του «χειρότερου νταβατζή στο Detroit». Για τον Τed White, η Aretha ήταν το «χρυσό εισιτήριο» για τα μεγάλα σαλόνια. Έγινε πρόθυμα σύζυγος και manager της. Αλλά ήταν ένας άντρας εριστικός, βίαιος, κακότροπος. Την πρόσβαλλε, την τρομοκρατούσε την κακοποιούσε.

Το 1967, την εποχή που το μεγαλύτερό της hit, το «Respect» σάρωνε τα pop charts, η Aretha ήταν βαθιά δυστυχισμένη. Κάπνιζε πολύ, έτρωγε υπερβολικά και άρχισε να πίνει χωρίς μέτρο για να μπορεί να τραγουδάει και να ξεχνάει τον άθλιο γάμο της. Σταδιακά απέκτησε την φήμη της καπριτσιόζας ντίβας. Άρχισε να έχει υστερικά ξεσπάσματα, να ακυρώνει εμφανίσεις, να μην εμφανίζεται εγκαίρως στο στούντιο για τις ηχογραφήσεις της. Αν και, δημοσίως, πάσχιζε να κρατήσει ανέπαφη την βιτρίνα ενός ευτυχισμένου γάμου, στην πραγματικότητα, παρέπαιε πάνω από μια σκοτεινή άβυσσο. Mέχρι το τέλος του 1968, ήταν πια, εκτός ελέγχου. Εν τέλει, κατάφερε να πετάξει τον White έξω από τη ζωή της- όχι όμως και τις κακές συνήθειες που της κληροδότησε. Συνέχισε να πίνει πολύ, να τρώει με βουλιμική μανία (σ.σ. λέγεται πως δεν χόρταινε ποτέ το μπέικον, τη ζάχαρη και το τηγανιτό κοτόπουλο) και να αλλάζει σαν πουκάμισα τους εραστές της, στους οποίους, πολύ συχνά, φερόταν σαν να ήταν υπηρέτες της…

Στα ‘70΄s έκανε ακόμα μια αποτυχημένη σχέση με τον νέο manager της, Κen Cunnigham -πατέρα του τέταρτου γιου της, Κecalf. Οι ανασφάλειες, τη βασάνιζαν. Σύμφωνα με την αδελφή της, Carolyn, η Aretha υπέφερε διαρκώς από την ιδέα πως δεν ήταν καλή τραγουδίστρια, ούτε όμορφη γυναίκα ή αφοσιωμένη μητέρα. Στα προβλήματά της -πραγματικά ή φανταστικά- ήρθε να προστεθεί και μια τραγωδία: το 1979 ο πατέρας της, πυροβολήθηκε από ληστές και έπεσε σε κώμα, ως το θάνατό του, το 1984. Η πίεση που ένιωθε η Αretha ήταν τόσο μεγάλη, ώστε αρκετές φορές χρειάστηκε να νοσηλευτεί για νευρική εξάντληση. Κάποια βράδια έβγαινε, πήγαινε στα clubs, τραγουδούσε, και το πρωί επέστρεφε στην κλινική…

Η ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΤΗΣ ΣΤΙΣ ΓΟΥΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΕΣ ΤΗΣ

Η σχέση της με τα χρήματα ήταν περίεργη -στην πραγματικότητα, αδυνατούσε να τα διαχειριστεί. Πότε τα μάζευε (σ.σ. είχε τη φήμη πως δεν τραγουδούσε ποτέ αν δεν είχε πληρωθεί, εξ’ού και συχνά κουβαλούσε την τσάντα της, πάνω στη σκηνή, στις ζωντανές εμφανίσεις της….), και πότε τα σπαταλούσε αλόγιστα. Σε ρούχα, κοσμήματα, σε γούνες, που ήταν η αδυναμία της. Λέγεται πως το 1996, σε ένα ταξίδι της στο Τορόντο για να δει την Diahann Carroll, στο «Sunset Boulevard», πήρε μαζί της ένα γούνινο παλτό τόσο ογκώδες, ώστε χρειάστηκε να κλείσει ξεχωριστή θέση στο αεροπλάνο, για να το μεταφέρει. Οι γούνες και οι glam τουαλέτες που φορούσε και επί σκηνής, είχαν πολλαπλή «χρήση»: από τη μια τη βοηθούσαν να μένει ζεστή, προστάτευαν τη φωνή της. Από την άλλη υπογράμμιζαν το status της, ήταν μέρος της «βασιλικής» περσόνας της. Λίγο δραματικής, πολύ θεατράλε. Ήταν σαν να φώναζε στον κόσμο: αυτό το ρούχο το κέρδισα μόνη μου. Το αξίζω. Θα το φορέσω.

Και μια ενδιαφέρουσα αντίθεση: παρότι διέθετε σεβαστή περιουσία (σε ακίνητα, μετοχές κλπ) είχε τη φήμη ανθρώπου οικονομικά ασυνεπούς, άστατου με τους λογαριασμούς του, κακοπληρωτή. Ξεχνούσε ή αρνιόταν συστηματικά να πληρώσει τις οφειλές της στον υδραυλικό, τον ανθοπώλη, τους δικηγόρους, τους γιατρούς, τον οδηγό της κ.λπ. Γύρω στα τέλη των 90’s, εκκρεμούσαν εις βάρος της 30 μηνύσεις, με διάφορα οικονομικά αιτήματα. Τα χρέη της ξεπερνούσαν τις 300.000 δολάρια. Κάποιες οφειλές έφτασαν ως τα δικαστήρια. Ακόμα και τότε, αρνιόταν να πληρώσει. Από καπρίτσιο, υποθέτουν κάποιοι, ή ίσως από αδιαφορία. Από καχυποψία και βαθιά ανασφάλεια, συμπληρώνουν κάποιοι άλλοι. «Οι άνθρωποι που είχε γύρω της την εκμεταλλεύονταν, με διάφορους τρόπους, σε όλη της τη ζωή. Η Aretha ήθελε να χειρίζεται μόνη της τις υποθέσεις της, και δεν ζητούσε βοήθεια, ακόμα και όταν ήταν φανερό πως δεν τα έβγαζε πέρα…»

Οι ανασφάλειές της ήταν τόσο βαθιές, ώστε ακόμα και στο απόγειο της καριέρας της, ζήλευε φριχτά τις άλλες τραγουδίστριες -την Barbra Streisand, την Roberta Flack, την Natalie Cole, την Diana Ross. Φοβόταν πως θα την εκθρόνιζαν, η επιτυχία τους την εξόργιζε. Κι όταν ήταν οργισμένη, βασάνιζε τους παραγωγούς της, ακύρωνε τις συναυλίες της και απέλυε όποιον δούλευε για κείνη. Το ίδιο ίσχυε και για τους συντρόφους της. Τους έδιωχνε, τους προσκαλούσε. Το ’78 παντρεύτηκε τον ηθοποιό Glynn Turman. Ο δεύτερος γάμος της κράτησε μόλις 6 χρόνια.

Στις αρχές των ‘80’s, η ανάγκη της για έλεγχο, οι παράλογοι φόβοι της, άρχισαν να την καταβάλλουν. Αρνιόταν πεισματικά να μπει σε αεροπλάνο (εξ’ού και δεν έκανε καμιά εμφάνιση στο εξωτερικό, εις βάρος της καριέρας της ) και, γενικότερα, απέφευγε να αντιμετωπίσει τις θλιβερές όψεις της πραγματικότητας. Προτιμούσε να εφευρίσκει δικές της, πιο χαρούμενες. Από καιρό σε καιρό, μάλιστα, τροφοδοτούσε τον Τύπο με παράδοξες. ψεύτικες ιστορίες. Πως τάχα θα έγραφε ένα βιβλίο για δίαιτες ή θα έπαιζε σε ένα μιούζικαλ ή σε μια ταινία κ.λπ. Ακόμα και όταν έγινε ευρέως γνωστό πως είχε υποβληθεί σε επέμβαση για αφαίρεση καρκινώματος, το 2010, επέμενε να αρνείται τη διάγνωση. Και, παρότι ήταν άρρωστη για μεγάλο διάστημα, πέθανε χωρίς διαθήκη. αφήνοντας την μεγάλη περιουσία της (σ.σ το ύψος της, ξεπερνά τα 80.000.000 δολάρια) στον «αέρα». Γιατί; Διότι πολύ απλά, κανένας από τα παιδιά, τα εγγόνια ή τους συνεργάτες της, δεν στάθηκε ικανός να πείσει την Ντίβα να ασχοληθεί «με αυτά τα πράγματα».

Η υπέροχη Αretha Franklin έφυγε από τη ζωή ντυμένη στα χρυσά, συνοδεία ενός στόλου από ροζ Κάντιλακ, μες στις επευφημίες του πλήθους. Κανείς δεν κατάλαβε πως η «Bασίλισσα της Soul», με την μεγαλειώδη φωνή της που κάλυπτε τέσσερις οκτάβες ήταν μια βαθιά πληγωμένη γυναίκα. Πως το τραγούδι, ήταν το ουρλιαχτό που έβγαινε από τα σπλάχνα και έπνιγε στο λαρύγγι της. Αλλάζοντας τον πόνο, σε τέχνη…